Podobnie jak w Niemczech, ale przeciwnie niż w Austrii, roszczenia w Polsce przedawniają się zasadniczo z końcem danego roku kalendarzowego. Z wyjątkiem okresów przedawnienia krótszych niż dwa lata! Te przedawniają się tak jak w Austrii i tak jak do 9 lipca 2018 roku wszystkie roszczenia w Polsce.

Ale uwaga. To wcale nie znaczy, że mamy kopię prawa niemieckiego lub austriackiego. Warto pamiętać, że skutkiem historii Polski, polski Kodeks cywilny to zbiór własnych i adaptowanych rozwiązań z Kodeksu Napoleona, Kodeksu Cywilnego Austriackiego (ABGB), Kodeksu Cywilnego Pruskiego (BGB), a także rosyjskiego, węgierskiego, włoskiego, czy szwajcarskiego Kodeksu Zobowiązań (Obligationenrecht). Te wszystkie tradycje prawa (z wyjątkiem włoskiego i szwajcarskiego) do 1934 roku funkcjonowały na dzisiejszych ziemiach polskich.

Tym razem parę słów o terminach przedawnienia zwłaszcza dla przedsiębiorców.

Jak już wiecie, początek biegu terminu przedawnienia w Polsce (tak jak w Austrii) rozpoczyna swój bieg z chwilą wymagalności roszczenia. Ale upływ terminu przedawnienia został uzależniony od długości terminu określonego w ustawie.

W sprawach gospodarczych większość terminów przedawnienia wynosi 3 – lata, a więc koniec terminu przedawnienia dla przedsiębiorców przypada zasadniczo na koniec roku kalendarzowego.

W sprawach gospodarczych występują także 2 – letnie terminy przedawnienia roszczeń i krótsze niż 2 – letnie terminy przedawnienia roszczeń.

W tych sprawach, w których termin przedawnienia roszczeń wynosi 2 – lata, termin przedawnienia także przypada na koniec roku kalendarzowego, co oznacza, że roszczenie przedawni się także z końcem roku kalendarzowego.

Chodzi tu o takie umowy jak umowy zlecenia, umowy o dzieło, umowy sprzedaży w ramach przedsiębiorstwa sprzedającego – a więc z 2 – letnimi terminami przedawnienia roszczeń adresowanymi wyłącznie do sprzedającego. Ten 2 – letni termin przedawnienia nie dotyczy umowy o roboty budowlane– tu stosuje się termin 3 letni, który oczywiście upłynie z końcem roku kalendarzowego.

Krótsze terminy przedawnienia niż 2 – lata mają na przykład umowy dotyczące przewozu towarów (zasadniczo roczne lub półroczne) lub umowy spedycji (roczne). Roczne terminy przedawnienia dotyczą także żądania zwrotu nakładów na rzecz, np. na nieruchomość, naprawienia szkody z powodu pogorszenia rzeczy w umowie zastawu, roszczenia z umowy przedwstępnej. I tu znów uwaga! Umowa przedwstępna sprzedaży nieruchomości, sporządzana w formie aktu notarialnego, to także umowa, do której odnosi się ten 1 – roczny termin przedawnienia, o czym często się nie pamięta!

Wszystkie roszczenia z tych umów przedawniają się z dniem, w którym upłynął termin wymagalności roszczenia lub w którym powinien był upłynąć, w trakcie roku kalendarzowego. A więc roszczenia te nie przedawniają się z końcem roku, chyba że przez przypadek termin wymagalności roszczenia przypada właśnie na koniec roku kalendarzowego. Ale to tylko przypadek!

Upływ terminu przedawnienia nie oznacza wygaśnięcia roszczenia. Roszczenie może być spełnione dobrowolnie. Ale w razie sformułowania przez dłużnika w postępowaniu sądowym zarzutu, że termin przedawnienia upłynął, oznacza odmowę zasądzenia przedawnionego roszczenia przez sąd.

Co więcej, w sprawie konsumenckiej polski sąd samodzielnie bada termin przedawnienia, więc tym bardziej upływ terminu przedawnienia grozi niemożnością skutecznego dochodzenia takiego roszczenia.

Jak przerwać bieg przedawnienia?

W prawie polskim – inaczej niż np. w prawie węgierskim, lecz tak samo jak w austriackim kodeksie cywilnym ABGB – aby przerwać bieg terminu przedawnienia, nie wystarczy wezwać dłużnika do wykonania zobowiązania. W prawie polskim, tak samo jak w prawie cywilnym austriackim, bieg terminu przedawnienia przerywa jedynie czynność zmierzająca bezpośrednio do dochodzenia lub zaspokojenia roszczenia – a więc bieg terminu przedawnienia przerywa np. złożenie pozwu w sądzie, w sądzie polubownym, wszczęcie egzekucji lub wszczęcie zawieszonej egzekucji, skutkiem braku majątku dłużnika, lub czynność zmierzająca do ustalenia lub zabezpieczenia roszczenia – np. zastawem lub hipoteką.

Dlatego przed końcem roku warto przyjrzeć się trochę sprawom zapomnianym lub tym, które z jakichś względów utknęły na półce i czekają na jakąś decyzję.

Nadchodzący koniec roku to właśnie czas decyzji.

Stanowczych.