Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna
z dnia 3 marca 2004 r.
III CZP 2/2004

Zagraniczna instytucja ubezpieczeń społecznych (jak na przykład niemiecki Landschaftsverband), na którą – z mocy przepisów jej prawa krajowego – przeszły roszczenia z tytułu poniesionych kosztów leczenia, nie jest uprawniona, według prawa polskiego, do dochodzenia od ubezpieczyciela, który ubezpieczył odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu mechanicznego – sprawcy szkody, zwrotu takich kosztów, gdy poszkodowany uległ wypadkowi komunikacyjnemu na terenie Polski a poddawany był leczeniu poza granicami Polski.

1. Roszczenie zwrotne zakładu ubezpieczeń ma charakter cywilnoprawny i objęte jest przepisami prawa międzynarodowego prywatnego.
2. Koszty leczenia poniesione przez poszkodowanego w następstwie wypadku komunikacyjnego tkwią w zdarzeniu, którym był ten wypadek, stanowiący czyn niedozwolony, i ten czyn – stosownie do art. 31 § 1 prawa prywatnego międzynarodowego – stanowi zdarzenie będące źródłem zobowiązania. Fakt poniesienia kosztów leczenia nie może być uważany za samodzielne zdarzenie w rozumieniu art. 31 § 1 prawa prywatnego międzynarodowego, przesądzające właściwość prawa według miejsca tego z kolei zdarzenia, tj. prawa obcego. Jeżeli zatem czynem niedozwolonym był wypadek komunikacyjny na terenie Polski, to prawem właściwym – również dla oceny dopuszczalności dochodzenia zwrotu kosztów leczenia poniesionych przez zagraniczną instytucję ubezpieczeń społecznych – jest prawo polskie.
3. Przyznanie uprawnienia do żądania zwrotu poniesionych kosztów wypłaconego odszkodowania itp. musi wynikać z przepisu. Prawo polskie nie przewiduje roszczenia regresowego zakładu ubezpieczeń społecznych z tytułu poniesionych kosztów leczenia. Przepisy prawa polskiego nie przyznają kasie chorych, względnie publicznemu samodzielnemu zespołowi opieki zdrowotnej roszczenia o zwrot poniesionych przez nich kosztów leczenia w stosunku do sprawcy szkody, wyrządzonej czynem niedozwolonym osobie ubezpieczonej. Również zgodnie z prawem europejskim osoby prawne, na które z mocy prawa przechodzą roszczenia osoby poszkodowanej przeciwko sprawcy wypadku komunikacyjnego lub zakładowi ubezpieczeń sprawcy, nie powinny być uprawnione do zgłaszania stosownego roszczenia organowi odszkodowawczemu. Gdyby nawet taka możliwość była przewidziana, to skorzystanie z niej przez zagraniczną instytucję ubezpieczenia społecznego musiałoby wyraźnie wynikać z postanowień umowy międzynarodowej.
4. Jeżeli do wypłaty odszkodowania zobowiązany jest zakład ubezpieczeń mający siedzibą na terenie Polski, a odszkodowanie wypłacił organ odszkodowawczy państwa członkowskiego Unii Europejskiej, do zwrotu na rzecz tego organu odszkodowania