Powracamy z zagadnieniem dotyczącym dowodów – znaczenia dokumentów sporządzonych w języku obcym, obowiązku tłumaczenia, kosztów tłumaczenia i ich zwrotu w procesie sądowym.

Prowadzimy wiele postępowań, w których sprawy toczą się w Polsce lub zagranicą. Dowodami w sprawach gospodarczych są najczęściej dokumenty, sporządzone w języku obcym. Okazuje się, że w celu skutecznego wystąpienia na drogę sądową w Polsce niezbędnym jest sporządzenie wierzytelnych tłumaczeń na język polski, choć tak nie jest np. w Austrii, gdzie wystarczy wersja angielska. Z kolei na Węgrzech konieczna jest wersja węgierska, lecz tłumaczona wyłącznie przez Instytutu Węgierski.

W Polsce, zgodnie z art. 5 § 1 prawa o ustroju sądów powszechnych, językiem urzędowym jest język polski. ”Oznacza to, że wszystkie dowody sądy muszą przeprowadzić w języku polskim. Dotyczy to także dokumentów, co oznacza, że dowód z dokumentu sporządzonego w języku obcym sąd przeprowadzi dopiero po przetłumaczeniu go na język polski przez tłumacza przysięgłego. Sąd nie może zatem oprzeć się na dowodzie z dokumentu sporządzonym w języku obcym”1, mimo że zgodnie z art. 256 k.p.c. „Sąd może (ale nie musi) zażądać, aby dokument w języku obcym był przełożony przez tłumacza przysięgłego”. Nieskorzystanie przez sąd z tego uprawnienia, nie pozwala jednak na skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd tego przepisu. To w interesie strony składającej wniosek o dopuszczenie dowodu z dokumentu jest jego złożenie w takiej formie, która umożliwia wykorzystanie dokumentu jako materiału dowodowego. W Polsce to strona (skutkiem zasady sporności) winna zadbać o przetłumaczenie dokumentu na język polski.

W Polsce, konieczność dokonania tłumaczenia przysięgłego jest niezależna od umiejętności językowych sądu lub stron. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w postanowieniu z dnia 24 lipca 2013 roku, sygn. akt: III CZ 34/13, jeśli od treści dokumentu sporządzonego w języku obcym zależy dalszy tok postępowania, to należy „…dokonać jego oficjalnego tłumaczenia, tylko bowiem tłumaczenie dokonane przez tłumacza przysięgłego może stanowić miarodajny punkt odniesienia dla decyzji procesowych sądu; znajomość języka obcego przez strony lub członków składu orzekającego nie ma w tym wypadku żadnego znaczenia. Musi istnieć zobiektywizowany – niezależny od umiejętności językowych poszczególnych osób oraz od sposobu objaśniania przez nich pojęć wyrażanych w języku obcym – punkt odniesienia pozwalający na rzeczową, bezstronną interpretację tekstu”2 Na przykład w Austrii, „zobiektywizowanie” jest rozumiane jednak inaczej.

Tymczasem, dostrzegamy rosnącą liczbę spraw, w których sądy polskie uwzględniają wnioski o zasądzenie kosztów procesu tylko w części, tj. z pominięciem wydatków na tłumaczenie dokumentów. Ta niekonsekwencja nie ma uzasadnienia.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem3 należy przyjąć, że wniosek o zasądzenie kosztów w zakresie wydatków poniesionych na sporządzenie tłumaczeń przysięgłych dokumentów, wskazanych jako dowody w sprawie, nie może zostać oddalony. Skoro złożenie dokumentu wraz z tłumaczeniem staje się konieczne ze względu na interes procesowy strony i realizację zasady sporności (kontradyktoryjności), to poniesione w tym celu koszty tłumaczenia (nieraz bardzo wysokie) są niezbędne do celowego dochodzenia praw i podlegają zwrotowi przez stronę przegrywającą proces w Polsce.

1 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 października 2014 r., sygn. akt: I ACa 504/14, LEX nr 1552116.
2 Opublikowano: LEX nr 1375423.
3 Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 2011 r., III CZP 69/11, LEX nr 1027886; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 19 marca 2015 r., I ACz 449/15, LEX nr 1667589; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 lipca 2013 r., I ACz 1118/13, LEX nr 1342352; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 22 maja 2014 r., I ACz 821/14, LEX nr 1477296.