Aktualności
14.10.2020
AktualnościBieżące informacje prawne
Niedozwolone postanowienia umowne w umowach kredytów konsumenckich oraz ich zwalczanie
Kontrole umów o kredyty czy pożyczki
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) przeprowadza regularne kontrole umów (tzw. wzorców w umowach z konsumentami) stosowanych przez przedsiębiorców działających w wielu branżach, w tym w branży związanej z umowami pożyczki. Wzorce umowne to nic innego jak tzw. ogólne warunki umowne stosowane przez przedsiębiorców. Prezes UOKiK może wszcząć z urzędu takie postępowania (postępowania w sprawie o uznanie postanowień wzorca umownego za niedozwolone) i wydaje na ich podstawie decyzje administracyjne, w których uznaje postanowienie umowne (postanowienie wzorca umowy) za niedozwolone i zakazuje jego wykorzystywania przez przedsiębiorcę.
Cel
Kontrole prowadzone przez Prezesa UOKiK mają wpływać na zgodność wzorców umownych dotyczących kredytu konsumenckiego z porządkiem prawnym i eliminować z obrotu prawnego wykryte nieprawidłowości.
Przykładowe naruszenia
Naruszenie ustawy o kredycie konsumenckim.
a. Brak informacji o czasie obowiązywania umowy.
Pożyczkodawca w umowie kredytu konsumenckiego nie wskazuje czasu obowiązywania umowy. Umowa zawiera jedynie tabelę, która podaje różne warianty zaciąganych pożyczek z możliwymi terminami (np. na 15 czy 30 dni). Umowa nie zawiera postanowienia, które jednoznacznie wskazywałoby na jaki okres została udzielona pożyczka. Brak informacji o czasie obowiązywania umowy narusza art.30 ust. 1 pkt 3 ustawy o kredycie konsumenckim.
b. Brak informacji o stopie oprocentowania kredytu oraz warunkach jej zmiany.
W Regulaminie udzielania pożyczek stosowanym przez pożyczkodawcę wskazano jedynie sposób ustalenia stopy, a nie jej wysokość wyrażoną w procentach. Zdaniem Prezesa UOKiK takie sformułowanie postanowienia umownego narusza przepis art. 30 ust. 1 pkt 6 u.k.k, gdyż nie wystarczy wskazanie sposobu wyliczenia stopy oprocentowania, lecz trzeba podać konkretną wartość procentową na dzień zawarcia umowy.
c. Brak informacji o wysokości RRSO i całkowitej kwoty do zapłaty.
Pożyczkodawca w umowie kredytu konsumenckiego wskazał, że Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO) dla pożyczek, udzielanych przez pożyczkodawcę, zamieszczona jest na stronie internetowej pożyczkodawcy, jak również zawarta jest w Harmonogramie oraz w Europejskim arkuszu informacyjnym przesyłanym do pożyczkobiorcy. W harmonogramie nie ma informacji o RRSO, a formularz informacyjny (nazywany przez pożyczkodawcę europejskim arkuszem informacyjnym) nie jest częścią umowy. Tym samym obowiązek ustawowy z art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. nie został wypełniony.
Naruszenia Kodeksu Cywilnego (art.385 (1) §1 k.c.)
a. Wysokość kosztów windykacyjnych.
Niedozwolone są te postanowienia, które przewidują nadmierną wysokość opłat za czynności windykacyjne. Wysokość opłat za czynności windykacyjne powinna odzwierciedlać rzeczywiste koszty tych czynności.
b. Postanowienia przewidujące rażąco wygórowaną karę umowną.
Oświadczenie pożyczkobiorcy, że w chwili zawarcia umowy nie toczą się przeciwko niemu żadne postępowania egzekucyjne nie może być sankcjonowane karą umowną w wysokości 4-krotności sumy pożyczki.
Rejestr
Rejestr niedozwolonych klauzul umownych prowadzi Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów – Prezes UOKiK i stanowi on wskazówkę w ocenie wad umów.
Kontrola sądowa
Ocena Prezesa UOKIK oraz Rejestr niedozwolonych klauzul umownych podlegają ostatecznej kontroli sądowej w konkretnym sporze pożyczkobiorcy z pożyczkodawcą.
Iwona Kurek
adwokat