Wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 15 kwietnia 2014 roku

sygn akt I C 1135/12

Ochrona przyszłego wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika uregulowana w art. 530 k.c. zaostrza subiektywne przesłanki, uzależniając jej skuteczność od istnienia po stronie dłużnika zamiaru pokrzywdzenia wierzyciela.

1. Co bada Sąd sprawdzając, czy doszło do pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli.

Roszczenie powódki należy badać w kontekście ewentualnego spełnienia przesłanek z art. 530 k.c. Zadaniem Sądu Okręgowego było ustalenie czy umowa darowizny mieszkania (…) prowadziła do niewypłacalności dłużnika lub pogłębiła już istniejącą wówczas niewypłacalność, następnie w przypadku ustalenia tego faktu, czy w zaistniałej wówczas sytuacji, przede wszystkim mając na względzie zakres działalności prowadzonej przez dłużnika, jej kierunek, zawierane umowy i znane mu oceny partnerów dotyczące jego wypłacalności, można mu było przypisać chęć pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli lub co najmniej wiedzę, iż zawierając kolejne umowy z przyszłymi wierzycielami, będzie on niewypłacalny i godzenie się z takimi skutkami zawartej  umowy darowizny.

2. Ochrona przyszłego wierzyciela – ograniczenie przez stawiane wymagania.

Ochrona przyszłego wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika uregulowana w art. 530 k.c. zaostrza subiektywne przesłanki, uzależniając jej skuteczność od istnienia po stronie dłużnika zamiaru pokrzywdzenia wierzyciela. W tym przypadku ustawodawca położył nacisk na to, aby dłużnik nie tylko zdawał sobie sprawę ze skutków swoich działań, ale dodatkowo wymaga od dłużnika świadomego dążenia do pokrzywdzenia wierzycieli. Dokonując czynności, dłużnik musi mieć zamiar zmniejszenia swojego majątku, aby uniemożliwić lub przynajmniej ograniczyć w ten sposób możliwość zaspokojenia przyszłego wierzyciela.

3. Zamiar prowadzenia dalszej działalności nie wystarcza do przyjęcia zamiaru pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli.

Jak wskazał Sąd Apelacyjny, prowadzenie przez dłużnika działalności gospodarczej w dacie dokonania darowizny jest okolicznością, która daje podstawy do wniosku, iż jego zamiarem było zaciąganie dalszych zobowiązań, gdyż jest to z prowadzeniem działalności gospodarczej nierozłącznie związane. Okoliczność ta nie wystarcza więc do przyjęcia zamiaru pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli, bowiem dla przyjęcia takiego zamiaru koniecznym jest ustalenie, że dłużnik miał świadomość, że na skutek darowizny nie będzie miał w przyszłości środków na wypełnienie zobowiązań, które dopiero zaciągnie.

4. Postępowania egzekucyjne przeciwko dłużnikowi są tylko jednym z elementów oceny.

Fakt, iż w chwili dokonania darowizny toczyły się przeciwko dłużnikowi (…) postępowania egzekucyjne jest tylko jednym z elementów, które mogą uprawniać do wyciągania stosownych wniosków w tym zakresie. Nie jest to jednak okoliczność wystarczająca do postawienia wniosków kategorycznych o świadomym dążeniu do pokrzywdzenia, a nawet niewypłacalności dłużnika.

5. Częściowa zapłata wskazuje na brak zamiaru niewywiązania się z płatności.

Za całkowicie nietrafny Sąd uznał zarzut powódki odnośnie tego, że (…) dłużnik rzekomo z góry zakładał, iż nie wywiąże się z płatności za wykonane przez nią zlecenie. Twierdzenie to sprzeczne jest z ustaleniami faktycznymi sprawy. Nie można przecież nie zauważyć, iż powódka otrzymywała od dłużnika zaliczki na poczet realizacji zleconego zamówienia. Jej wierzytelność zaś wobec dłużnika nie obejmowała całej należności wynikającej z wystawionych faktur, lecz jedynie jej część.