Aktualności
04.12.2021
AktualnościBieżące informacje prawne
SZYBKOŚĆ ROZWIĄZYWANIA SPORÓW - nowa nadzieja: Sztuczna inteligencja w ADR poza sądem, w sądach państwowych i w arbitrażu.
ADR to anglojęzyczny skrót sformułowania: alternative dispute resolution alternatywnych sposobów rozwiązywania sporów.
Od 2015 roku co roku obniża się sprawność systemu wymiaru sprawiedliwości, który dodatkowo stał się ofiarą złożoną na ołtarzu ochrony zdrowia i życia ludzkiego obostrzeń okołokoronawirusowych. Coraz aktualniejsza staje się kwestia poszukiwania sprawnego i szybkiego rozstrzygnięcia sprawy. Nie da się bowiem ukryć, że delayed justice is no justice (spóźniona sprawiedliwość to żadna sprawiedliwość). Jednocześnie w toku rozwoju techniki odkrywa się nowe rozwiązania informatyczne,
w tymsztuczną inteligencję (SI). Jej zastosowanie w branży prawniczej. W szczególności ADR (alternative dispute resolution alternatywny sposobów rozwiązywania sporu), wydaje się już dziś koniecznością.
Sztuczna inteligencja
Sztuczna inteligencja (w skrócie SI) jest systemem informatycznym, który wykorzystuje algorytmy w taki sposób, że na podstawie przeszłych zdarzeń sama dokonuje oceny i wysuwa właściwe wnioski. Dokonuje więc czynności podobnych do czynności człowieka, jednakże znacznie szybciej i sprawniej. Wobec zalet, SI próbuje się przystosować do potrzeb konkretnych branż. W naszym przypadku skupić się należy na zastosowaniu SI w procesie orzekania o prawie.
System predykcyjny Predictice
Najbardziej znanym zastosowaniem SI jest francuski system predykcyjny Predictice. Ma on za zadanie dokonać predykcji (określenia) szansy sukcesu w ewentualnym postępowaniu sądowym na podstawie przedstawionych dokumentów ; lub kwestii prawnych. Zastosowanie takiego systemu ADR w Polsce pozwalałoby na przyspieszenie negocjacji, skoro strony mogłyby się skupić na istocie sprawy i precyzyjniej określić strategie negocjacyjne, oraz mediacji, gdzie zalety są podobne, a mediator mógłby określić sposób prowadzenia mediacji w bardziej precyzyjny sposób i oszczędzić czas poświęcony na analizę akt sprawy.
Dopuszczalność
1. Takie wykorzystanie SI byłoby dopuszczalne, skoro i tak to strony w drodze ugody prawa materialnego (art. 917 k.c.), ugody prawa procesowego (art. 184 k.p.c.) lub innej umowy dopuszczalnej prawnie (art. 353 1 k.c.) uzgadniałyby wzajemnie treść stosunku prawnego.
2. Nie jest jednak wykluczone, aby oświadczenia woli zostały przekształcone w automatyczne oświadczenia elektroniczne, korzystając
z technologii smart contracts i blockchain . Z pewnością uregulowanie tych instytucji przyspieszyłoby obrót prawny i tym samym ro związywanie sporów. Sama SI mogłaby także prowadzić negocjacje jako negocjator lub inne nieformalne rozmowy między stronami (np. nieformalną mediację); nie jest wykluczone wykorzystanie w nich chatbotów
3. Wykorzystanie SI w arbitrażu (postępowaniu polubownym) wydaje się obiecujące. Arbiter (który musi być osobą fizyczną art. 1170 § 1 k.p.c.), jak i strony arbitrażu, mogą używać SI, żeby wskazać istotę sporu w oderwaniu od argumentów prawnych przytaczanych przez strony, dokonać analizy i segregowania dokumentów przedstawionych przez strony, lub pozyskanych w toku postępowania dowodowego, dokonywać procesu rozpoznawania mowy i spisywać protokoły czynności procesowych. Strony lub sądy arbitrażowe (art. 1171 oraz art. 1172 k.p.c.) mogą wykorzystywać SI także, aby określić, którzy arbitrzy będą przychylniej traktować argumenty prawne stron w danej sytuacji lub będą bardziej fachowi.
Sam arbiter w zakresie stosowania prawa, które poddawane jest wykładni, oraz z koniecznością oceny dowodów w sposób swobodny, a więc z uwzględnieniem zasady wszechstronności, rzetelności i fachowości (art. 233 § 1 i 2 k.p.c.), powinien działać osobiście.
Nie stoi jednak nic na przeszkodzie, aby w drodze nowelizacji k.p.c. dopuścić arbitrów w postaci programów komputerowych, których ogromną zaletą byłaby ich niezależność od stron postępowania. Granicą stosowania SI w arbitrażu jest na razie klauzula ordre public , o której mowa w art. 1206 § 2 pkt 2 k.p.c.
Podsumowując
wywód podać należy, że SI jest już wdrażany w Polsce przez sąd polubowny Ultima Ratio, czyli Elektroniczny Sąd Polubowny przy Stowarzyszeni
Notariuszy RP.
