Rezerwowanie mocy przyłączeniowej i ograniczenia w przyłączeniu nowych podmiotów, czyli dlaczego doszło do nowelizacji i na czym polegają zmiany?

Do dnia 11 marca 2010 roku, to jest do momentu wejścia w życie nowelizacji Prawa energetycznego z dnia 8 stycznia 2010 roku, operatorzy systemu elektroenergetycznego nie mieli podstawy do odmowy wydania przyłączenia do sieci i odbioru, a wnioskodawca spełnił wymogi formalne niezbędne do wszczęcia procedury określenia warunków przyłączenia. Dotyczyło to nawet sytuacji, gdy wnioskodawca nie był w stanie podołać finansowym następstwom wnioskowanych warunków przyłączenia. Operatorzy systemu elektroenergetycznego w okresie dwóch lat ważności warunków przyłączenia, musieli w każdych kolejnych wydawanych warunkach przyłączenia uwzględniać założenia wynikające z wcześniej określonych warunków. Rezerwowanie mocy przyłączeniowej dla podmiotów, które nie realizowały następnie inwestycji powodowało blokowanie zdolności przyłączeniowej do sieci. W konsekwencji, jeśli na danym obszarze została zrealizowana tylko część planowanych przyłączy, powstała przewymiarowana infrastruktura sieciowa. Z kolei brak zdolności dystrybucyjnych i przesyłowych w sieci elektroenergetycznej skutkował ograniczeniami w rozwoju i przyłączaniu nowych podmiotów, zwłaszcza inwestujących w odnawialne źródła energii.

Aby ograniczyć opisane, niekorzystne zjawiska i umożliwić efektywne wykorzystanie dostępnych mocy przesyłowych w systemie energetycznym, znowelizowano przepisy ustawy Prawa energetycznego.

Nowe przepisy Prawa energetycznego przewidują: wnoszenie przez podmioty, które ubiegają się o przyłączenie źródła energii do sieci elektroenergetycznej zaliczki na poczet opłaty przyłączeniowej (w terminie 7 dni od złożenia wniosku o wydanie warunków przyłączenia), dołączanie przez w/w podmioty, do wniosku o przyłączenie, wpisu i wyrysu z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla nieruchomości określonej we wniosku (jeżeli jest ona wymagana na podstawie przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) oraz publikowanie przez operatorów systemu elektroenergetycznego informacji o przyłączanych podmiotach i zdolnościach przyłączeniowych sieci.

Zaliczki na poczet opłaty za przyłączenie

Zaliczki na poczet opłaty za przyłączenie mogą być pobierane przez przedsiębiorstwa energetyczne w wysokości określonej w ustawie, tj. w wysokości 30.000 zł za megawat planowanej mocy przyłączeniowej. Wpłacona zaliczka nie może przekraczać opłaty przyłączeniowej, a w przypadku jej przekroczenia, przedsiębiorstwo sieciowe, które ma dokonać przyłączenia, jest zobowiązane zwrócić różnicę wraz z odsetkami ustawowymi, liczonymi od dnia jej wpłacenia. Takie uregulowanie zaliczki ma zabezpieczyć inwestora przed jej wygórowaną wysokością i przyspieszać proces wydawania warunków przyłączenia. Z drugiej jednak strony, konieczność pozyskania środków na zaliczkę może stanowić dla inwestora znaczne utrudnienie realizacji projektu.

Znowelizowane przepisy Prawa energetycznego okazują się szczególnie dotkliwe dla tych przedsiębiorców, którzy już rozpoczęli proces inwestycyjny i złożyli wnioski o wydanie warunków przyłączenia, względnie już otrzymali decyzję o warunkach przyłączenia do sieci.

Inwestorzy, którzy posiadali warunki przyłączenia w chwili wejścia w życie nowelizacji Prawa energetycznego (tj. 11 marca 2010 roku) musieli wnieść zaliczkę w terminie do 10 maja 2010 roku, w wysokości odpowiadającej przyznanej im mocy przyłączeniowej. Nie wniesienie zaliczki powodowało utratę ważności wydanych warunków.

Dokumentacja lokalizacyjna niezbędna dla inwestycji

Z kolei inwestorzy, którzy w dacie wejścia w życie zmian przepisów Prawa energetycznego  złożyli wniosek, ale nie otrzymali jeszcze warunków przyłączenia mieli 180 dni na wniesienie zaliczki oraz przedłożenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, na którym jest realizowana inwestycja. Termin 180 dni mógł okazać się nierealny dla wielu przedsiębiorców, ze względu brak faktycznej możliwości uchwalenia w ciągu 180 dni zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, ewentualnie uzyskania w tym terminie raportu oddziaływania na środowisko; a nie dochowanie przez przedsiębiorcę ustawowego terminu do wniesienia zaliczki oraz przedłożenia odpowiedniej dokumentacji skutkuje postanowieniem wniosku o wydanie warunków przyłączenia bez rozpoznania.

W przedstawionych okolicznościach zmiany procedury przyłączeniowej mogą doprowadzić do niezrealizowania szeregu zaawansowanych inwestycji energetycznych, z uwagi na brak korelacji między nowelizacją Prawa energetycznego a czasem trwania postępowań związanych z uzyskaniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.