Po­sta­no­wie­nia wzor­ców umow­nych, któ­ry­mi po­słu­gu­ją się przed­się­bior­cy pod­le­ga­ją kon­tro­li są­do­wej pro­wa­dzo­nej przez Sąd Ochro­ny Kon­ku­ren­cji i Kon­su­men­tów w po­stę­po­wa­niu o uzna­nie po­sta­no­wień wzor­ca za nie­do­zwo­lo­ne. Po­stę­po­wa­nie to sta­no­wi abs­trak­cyj­ną kon­tro­lę wzor­ca, tzn. kon­tro­lę do­ko­ny­wa­ną w ode­rwa­niu od kon­kret­nej umowy za­war­tej z za­sto­so­wa­niem wzor­ca. Dla­te­go po­stę­po­wa­nie to jest pro­wa­dzo­ne w in­te­re­sie zbio­ro­wym kon­su­men­tów (w in­te­re­sie pu­blicz­nym). Po­wódz­two może wy­to­czyć każdy po­ten­cjal­ny kon­tra­hent przed­się­bior­cy. Upraw­nie­nie do wy­to­cze­nia po­wódz­twa mają rów­nież or­ga­ni­za­cje spo­łecz­ne, do któ­rych zadań sta­tu­to­wych na­le­ży ochro­na kon­su­men­tów, rzecz­nik kon­su­men­tów oraz Pre­zes Urzę­du Ochro­ny Kon­ku­ren­cji i Kon­su­men­tów.

Po­sta­no­wie­nia o tre­ści iden­tycz­nej do po­sta­no­wie­nia uzna­ne­go za nie­do­zwo­lo­ne mogą być na­to­miast in­dy­wi­du­al­nie wy­ne­go­cjo­wa­ne w umo­wie  za­wie­ra­nej z kon­su­men­tem i wtedy – mimo wy­ro­ku Sądu – na­le­ży uznać je za wią­żą­ce kon­su­men­ta. Istot­nym jest bo­wiem, iż stro­ny ta­kie­go sto­sun­ku w miej­sce wzor­ca umow­ne­go, jako pod­sta­wy praw­nej ich re­la­cji, przyj­mu­ją normę ukształ­to­wa­ną in­dy­wi­du­al­nie, w dro­dze wza­jem­nych oświad­czeń.

Tym samym ochro­na wy­ni­ka­ją­ca z uzna­nia klau­zul sto­so­wa­nych przez przed­się­bior­cę za nie­do­zwo­lo­ne nie od­no­si się do sto­sun­ków praw­nych łą­czą­cych przed­się­bior­cę z in­ny­mi przed­się­bior­ca­mi[4], gdyż taką umowę za­wie­ra­ją dwa pro­fe­sjo­nal­ne pod­mio­ty, które w rów­nym stop­niu mogą kształ­to­wać treść za­wie­ra­nej umowy oraz oce­niać ko­rzy­ści i ry­zy­ka, jakie mogą dla nich wy­nik­nąć z za­wie­ra­nej umowy.

Po­słu­gi­wa­nie się klau­zu­lą abu­zyw­ną, wpi­sa­ną do re­je­stru jest po­nad­to wy­kro­cze­niem, za­gro­żo­nym karą grzyw­ny, wy­mie­rza­ną oso­bie kie­ru­ją­cej przed­się­bior­stwem lub upo­waż­nio­nej do za­wie­ra­nia umów z kon­su­men­ta­mi[7].

• je­że­li umowa zo­sta­ła wy­ko­na­na przed wpi­sem do re­je­stru wzor­ców uzna­nych za nie­do­zwo­lo­ne przez Sąd Ochro­ny Kon­ku­ren­cji i Kon­su­men­tów, kon­tra­hen­ci przed­się­bior­cy (tzn. kon­su­men­ci) będą mogli pod­no­sić rosz­cze­nia o cha­rak­te­rze od­szko­do­waw­czym w związ­ku ze sto­so­wa­niem klau­zul, które póź­niej uzna­no za nie­do­zwo­lo­ne. W takim po­stę­po­wa­niu kon­su­men­ci będą mu­sie­li wy­ka­zać, że szko­da którą po­nie­śli po­wsta­ła wsku­tek za­sto­so­wa­nia danej klau­zu­li przez przed­się­bior­cę.

• je­że­li umowa jest wy­ko­ny­wa­na (przed i po wpi­sie klau­zul do re­je­stru) kon­su­men­tom przy­słu­gu­ją rosz­cze­nia od­szko­do­waw­cze w związ­ku z za­sto­so­wa­niem wobec nich po­sta­no­wień wzor­ców uzna­nych za nie­do­zwo­lo­ne. W takim po­stę­po­wa­niu kon­su­men­ci będą mu­sie­li wy­ka­zać, że szko­da którą po­nie­śli po­wsta­ła wsku­tek za­sto­so­wa­nia danej klau­zu­li przez przed­się­bior­cę. Na­to­miast kon­su­ment nie bę­dzie mu­siał udo­wad­niać, że klau­zu­la uzna­na przez Sąd Ochro­ny Kon­ku­ren­cji i Kon­su­men­tów za nie­do­zwo­lo­ną nie wy­wo­łu­je skut­ków praw­nych.

• je­że­li umowa bę­dzie za­war­ta już po wpi­sa­niu do re­je­stru klau­zul uzna­nych wy­ro­kiem za nie­do­zwo­lo­ne, klau­zu­le nie­do­zwo­lo­ne nie będą sku­tecz­ne wobec kon­su­men­tów, choć­by przed­się­bior­ca nie wy­kre­ślił ich ze wzor­ca umow­ne­go.