Kulminacyjnym punktem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest wybór najkorzystniejszej oferty. Do wyboru oferty konkretnego wykonawcy dochodzi natomiast na skutek dokonania oceny ofert w oparciu o kryteria ustalone przez zamawiającego.

Zamawiający w ogłoszeniu o zamówieniu wskazuje kryteria oceny ofert oraz ich wagi. Wyjątek stanowią postępowania, gdzie przypisanie wag na etapie wszczęcia postępowania nie jest możliwe. Dotyczy to dialogu konkurencyjnego, partnerstwa innowacyjnego, trybu podstawowego z negocjacjami z art. 275 pkt 3 Prawa zamówień publicznych i w tych przypadkach zamawiający w opisie potrzeb i wymagań wskazuje kryteria oceny ofert w kolejności od najważniejszego do najmniej ważnego. Prawo zamówień publicznych nie definiuje jednakże samego pojęcia kryteriów oceny ofert.

Przejrzystość postępowania.

Ustalenie i opublikowanie kryteriów oceny ofert, jak również sposobu dokonywania oceny ofert stanowi przejaw zasady przejrzystości postępowania. W związku z tym, zamawiający jest zobowiązany zastosować do wyboru najkorzystniejszej oferty te kryteria, które wskazał w dokumentacji projektowej. Oznacza to z jednej strony, iż powinien zastosować wszystkie wymienione w dokumentach postępowania kryteria, a równocześnie zakaz stosowania innych, nowych kryteriów.

Przede wszystkim, zamawiający ma obowiązek opisać kryteria oceny ofert w sposób jednoznaczny i zrozumiały.

Kryteria oceny ofert a cechy subiektywne.

Mając na uwadze zasadę przejrzystości, można zastanawiać się, czy zamawiający powinni ograniczać się jedynie do stosowania kryteriów obiektywnych, czy mogą też stosować kryteria dotyczące subiektywnych cech przedmiotu zamówienia. Przyjmuje się, że kryteria mogą dotyczyć również cech subiektywnych. W takiej sytuacji, zamawiający zobowiązany jest do zapewnienia obiektywnego sposobu ich oceny, a zatem oceny na tych samych warunkach i według tych samych zasad, tak by możliwa była weryfikacja poprawności dokonanej przez zamawiającego oceny ofert.

Związek z przedmiotem zamówienia.

Kryteria oceny ofert muszą być związane z przedmiotem zamówienia. W Prawie zamówień publicznych zostało wskazane, iż  związek  kryteriów oceny ofert z przedmiotem zamówienia istnieje wówczas, gdy kryteria te dotyczą przedmiotu zamówienia w dowolnym aspekcie oraz w odniesieniu do dowolnych etapów cyklu życia przedmiotu zamówienia, w tym do elementów składających się na proces produkcji, dostarczania lub wprowadzania na rynek, nawet jeżeli elementy te nie są istotną częścią przedmiotu zamówienia.

Co z kryteriami podmiotowymi?

Prawo zamówień publicznych zakazuje stosowania w ramach kryteriów oceny ofert kryteriów podmiotowych. Kryteria oceny ofert nie mogą dotyczyć właściwości wykonawcy, w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej, technicznej lub finansowej.

Zakaz dyskryminacji

Podobnie jak opis przedmiotu zamówienia, kryteria oceny ofert nie mogą mieć charakteru dyskryminacyjnego. Za niezgodne z prawem, naruszające zasadę równego traktowania wykonawców należy zakwalifikować kryteria które bez uzasadnionej potrzeby prowadzą do faworyzowania konkretnego wykonawcy lub grupy wykonawców.  Zamawiający powinien wykreować kryteria oceny ofert w odpowiedzi na swoje realne potrzeby, nie powinny to być kryteria nieuzasadnione, a przez to dowolne.

Zastosowanie się do powyższych wskazówek podczas ustalania kryteriów oceny ofert z pewnością zachęci wykonawców do wzięcia udziału w przetargu.

W następnej części cyklu przedstawimy informacje dotyczące wadium i odpowiemy na pytanie: czy  wymóg wniesienia wadium zawsze jest korzystny dla zamawiających.