Dysponowanie środkami publicznymi – to nie wystarczy by zachęcić wykonawców do złożenia ofert.

Obecnie wykonawcy nie mogą upatrywać gwarancji realizacji postanowień umownych przez zamawiającego wyłącznie w tym, że zamawiający jest podmiotem dysponującym środkami publicznymi. Wśród wykonawców powszechna jest opinia, iż umowy o udzielenie zamówienia publicznego zawierają wiele nieodpowiadających realiom rynkowym postanowień. Zamawiający, któremu zależy na złożeniu w postępowaniu jak największej ilości konkurencyjnych ofert powinien podczas tworzenia wzoru umowy spojrzeć na umowę z perspektywy wykonawcy. Umowa o udzielenie zamówienia publicznego, w której ryzyka są stosunkowo równomiernie rozłożone między stronami jest bardziej atrakcyjna dla wykonawców, co wpływa na zwiększenie ilości złożonych ofert.

Jakie postanowienia umowne pomagają w równomiernym rozłożeniu ryzyka związanych z realizacją umowy w celu zachowania równowagi między zamawiającym a wykonawcą? Warto zaznaczyć, iż  są to postanowienia o charakterze zarówno o charakterze obligatoryjnym jak i fakultatywnym.

Czego umowa nie może przewidywać?

Prawo zamówień publicznych chroni interesy wykonawcy poprzez katalog niedozwolonych klauzul umownych. Projektowane postanowienia umowy nie mogą przewidywać:

– odpowiedzialności wykonawcy za opóźnienie, chyba że jest to uzasadnione okolicznościami lub zakresem zamówienia;

– naliczania kar umownych za zachowanie wykonawcy niezwiązane bezpośrednio lub pośrednio z przedmiotem umowy lub jej prawidłowym wykonaniem;

– odpowiedzialności wykonawcy za okoliczności, za które wyłączną odpowiedzialność ponosi zamawiający;

– możliwości ograniczenia zakresu zamówienia przez zamawiającego bez wskazania minimalnej wartości lub wielkości świadczenia stron.

Limit kar umownych

Umowa o realizację zamówienia publicznego powinna zawierać postanowienia określające łączną maksymalną wysokość kar umownych, których mogą dochodzić strony. Zamawiający ma zatem obowiązek wprowadzić do treści umowy limit kar umownych, który nie może zostać przekroczony nawet w przypadku kumulacji kar z kilku tytułów. Obowiązek określenia limitu kar umownych ma na celu uniknięcie powtarzających się przypadków naliczania przez zamawiających kar umownych w rażąco wygórowanej wysokości.

Obligatoryjna waloryzacja

Umowa, której przedmiotem są roboty budowlane, dostawy lub usługi, zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy powinna obligatoryjnie zawierać postanowienia dotyczące zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy w przypadku zmiany ceny materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia.

Zaliczki na poczet wykonania zamówienia.

Zamawiający ma możliwość udzielania zaliczek wykonawcy na poczet wykonania zamówienia, o ile możliwość taka została przewidziana w ogłoszeniu o zamówieniu lub w dokumentach zamówienia. Należy pamiętać o tym uprawnieniu w momencie konstruowania umowy z uwagi na to, iż perspektywa otrzymania zaliczki z pewnością zachęci wykonawców do złożenia oferty.